بایوفیدبک یا بیوفیدبک چیست و چه کاربردهایی دارد
تعرف بایوفیدبک یا بیوفیدبک
بایوفیدبک،بیوفیدبک Biofeedback یا بازخوراند زیستی یکی از روش های درمانی نوین در پزشکی می باشد. بایوفیدبک به معنای ثبت سیگنال های بیولوژیک مانند تنفس، فشار خون، تعریق، انقباضات عضلانی و… می باشد.
بایوفیدبک تکنیکی درمانی است که در آن افراد برای بهبود سلامت خود با استفاده از امواج حاصل از بدن خودشان آموزش می بینند. بایوفیدبک روش درمانی است که با بکارگیری ابزارهای الکترونیکی اطلاعاتی را در مورد اعصاب و عضلات و فعالیت های خودموختار بدن اندازگیری و پردازش می کند و در قالب فیدبک صوتی یا تصویری به بیمار و پزشک معالج وی نشان می دهد. با استفاده از فیدبک های صوتی و تصویری فرد می تواند کنترل بهتری بر روی عملکرد اندام هایش بیابد. این دقیقاً همان کاری است که یوگی و مرتاضان هندی در طی سالیان سال انجام می دادند . بایوفیدبک نوعی تکنیک درمانی غیرتهاجمی است که کاهش علائم را در افراد بسیاری موجب شده است. اثر گذاری این تکنیک از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
بایوفیدبک روش درمانی است که با بکارگیری ابزارهای الکترونیکی اطلاعاتی را در مورد اعصاب و عضلات و فعالیت های خودموختار بدن اندازگیری و پردازش می کند و در قالب فیدبک صوتی یا تصویری به بیمار و پزشک معالج وی نشان می دهد.
کاربرد بایوفیدبک چیست
بایوفیدبک در درمان طیف وسیعی از شرایط عصبی و عضلانی مثل اختلالات ماهیچه لگن (بی اختیاری ادرار فوری و فشاری، بی اختیاری مدفوع، واژینیوسموس، یبوست، و مقاربت دردناک)، ضعف ماهیچه ها بخاطر سکته، دندان قروچه، دردردهای تنشی، مشکلات معده ای- روده ای مثل سندرم روده تحریک پذیر، حالت تهوع و استفراغ موثر است. این درمان عمدتاً در بیماری هایی به کار برده می شود که داروها در درمان موفق نیستند.
بایوفیدبک برای کمک به درمان بسیاری از موضوعات جسمی و ذهنی بکار می رود،تعدادی از این موضوعات در لیست ذیل می توانید مشاهده نمایید.
- سندرم دردهای حاد و مزمن
- اضطراب
- آسم
- دردهای ناشی از سرطان
- سندرم تونل مچ
- گرفتگی گردن
- عوارض جانبی شیمی درمانی
- بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)
- دردهای موضعی
- یبوست
- ترومای تجمعی
- دردهای آمیزشی
- صرع
- بی‌اختیاری مدفوع
- فیبرومیالژی (دردهای اسکلتی - عضلانی)
- سردرد
- فشار خون
- سندرم روده تحریک‌پذیر
- استرس وابسته به شغل
- کمردرد
- میگرن
- تنش عضلانی
- اختلالات اسکلتی- عضلانی
- سندرم درد میوفاسیال
- حملات عصبی
- درد لگن
- سندرم رینود
- دردهای ارجاعی
- دیستروفی سمپاتیک انعکاسی (RSD)
- صدمات فشارهای تکراری
- آرتریت روماتوئید
- گیرافتادگی شانه
- وزوز گوش
- اختلال مفصل گیجگاهی (TMJ)
- شانه ناپایدار
- دردهای اندام فوقانی
- دردهای عضلانی پشت قفسه سینه
- بی‌اختیاری ادرار
دلایل تمایل بیماران به استفاده بایوفیدبک چیست؟
- نیاز به داروها را حذف می کند یا کاهش می دهد.
- برای آنهایی که در وضعیت خود تحمل دارو ندارند، می تواند درمانی جایگزین باشد.
- وقتی داروها خوب جواب نمی دهند ، می تواند گزینه دیگری باشد.
- در برخی شرایط هنگام بارداری ، می تواند جایگزین داروها باشد.
- به افراد کمک می کند کنترل سلامتی خود را بدست گیرند.
آیا بایوفیدبک خطرناک می باشد؟
پزشک خود صحبت نمایید. درمورد عوارض جانبی نوروتراپی تاکنون بررسی های زیادی صورت گرفته است و بطور خلاصه می توان گفت نوروفیدبک در هیچکدام از مطالعات عارضه جدی . خطرناکی نداشته است اما عوارضی مانند اضطراب،اختلالات خواب،تهوع و سردرد های خفیف در بعضی مطالعات به میزان کمی گزارش شده است (زیر 5 درصد). البته اینگونه عوارض جانبی در تقریبا کلیه موارد پس از قطع درمان بهبود می یابند و پایدار نیستند. بایوفیدبک معمولا هیچ گونه عارضه ای نداشته و همانند دستگاه فشار خون عمل می کند و تغییرات فیزیولوژیک بدن را ثبت می کند.
متخصصین درباره نحوه عملکرد بیوفیدبک کاملاً مطمئن نیستند. اما اگر بیوفیدبک برای شما موفق عمل می کند، احتمالاً به شما کمک خواهد کرد،علایم عارضه خود را کنترل نمایید یا میزان مصرف دارویتان را کاهش دهید. در نهایت، می توانید شیوه های بیوفیدبکی که خودتان آموخته اید را تمرین نمایید. اگرچه احتمالاً نیاز خواهید داشت درمانهای استاندارد برای عارضه خود را نیز دنبال نمایید.
انواع روش‌های بایوفیدبک
امواج مغزی
در این روش حسگرهایی بر روی سر نصب می‌شود، از طریق این حسگرها و با کمک دستگاه الکتروانسفالوگرام (EEG) امواج مغزی تفسیر می‌شوند.
نوروفیدبک
نوروفیدبک بحث‌برانگیزترین شکل درمانی بایوفیدبک است. درواقع نوروفیدبک بازآموزی الگوهای امواج مغزی است. اگرچه این روش بحث‌برانگیز است، اما روزبه‌روز محبوبیت بیشتری پیدا می‌کند، بخصوص در درمان انواع اختلالاتی همچون: افسردگی، فیبرومیالژیا (دردهای اسکلتی- عضلانی)، اختلال کم‌توجهی - بیش‌فعالی (ADHD) و اعتیاد به الکل. در روش نوروفیدبک، چند حسگر اندازه‌گیری به سر شما متصل می‌شوند و فعالیت‌های الکتریکی مغز را ارزیابی می‌کنند. شما در حالت استراحت قرار گرفته و شروع به یک بازی ویدئویی خواهید کرد. این بازی فقط توسط امواج مغزی شما کنترل می‌شود و نسبت به الگوهای امواج مغزی شما واکنش نشان می‌دهد. همان‌طور که شما مشغول بازی هستید، متخصص نوار امواج مغزی (EEG) شما را که به یک دستگاه مجزا منتقل می‌شود، ارزیابی می‌کند. برای به دست آوردن نتیجه‌ای قابل توجه و پایدار، اکثر پزشکان حداقل 20 جلسه درمانی را توصیه می‌کنند، هرچند اگر این روش به درستی انجام شود، شما در همان جلسات اولیه آثار بهبودی را مشاهده خواهید کرد.
تنفس
در طول بایوفیدبک تنفسی، نوارهایی در اطراف شکم و قفسه سینه شما قرار داده می‌شود تا بر الگو و تعداد تنفس شما نظارت شود.
ضربان قلب
در این نوع بایوفیدبک، حسگر بر روی انگشتان یا لاله گوش نصب می‌شود، توسط دستگاهی به نام فوتوپلتیسموگراف (PPG) ضربان قلب رصد می‌شود. همچنین می‌توان با استفاده از حسگرهای قرار داده‌شده بر روی قفسه سینه، نیم‌تنه پایین بدن و یا مچ دست نیز از طریق دستگاه الکتروکاردیوگرام (ECG) ضربان قلب و تغییرپذیری ضربان قلب (HRV) را اندازه گرفت.
عضلات
این روش بایوفیدبک شامل قرار دادن حسگرها بر عضلات اسکلتی و کمک گرفتن از دستگاه الکترومیوگرافی (EMG) می‌باشد. فعالیت‌های الکتریکی عضلات که باعث انقباض آن‌ها می‌شود، ارزیابی می‌شوند.
غدد عرق
حسگرها در اطراف انگشتان، کف یا مچ دست بسته می‌شوند، سپس با استفاده از دستگاه الکترودرموگراف (EDG) فعالیت غدد عرق و میزان تعریق آن‌ها اندازه‌گیری می‌شود. از این طریق می‌توان به میزان اضطراب افراد پی برد.
درجه حرارت
حسگرها به انگشتان دست یا پا متصل شده و جریان خون ورودی به پوست شما اندازه‌گیری می‌شود. از آنجا که هنگام استرس، درجه حرارت پایین می‌آید، بنابراین کاهش درجه حرارت می‌تواند هشداری برای شروع تمرینات ریلکسیشن یا تمدد اعصاب باشد.
تعداد جلسات بایوفیدبک
تعداد جلسات بایوفیدبک از فردی به فرد دیگر متفاوت است، فردی با مسائل غیر نورولوژیک ممکن است بصورت میانگین ۶ تا ۱۰ جلسه درمان در طی دوره ۴۰ روز نیاز داشته باشد.
سرکارخانم مهندس موسوی 09159830209
شرکت آمیار تجهیز خراسان شمالی 05832427439